Η ανάπτυξη της θεραπευτικής ιππασίας και ιπποθεραπείας

Η θεραπευτική ιππασία είναι μια δραστηριότητα, η οποία εντάσσεται στο ενιαίο πρόγραμμα αποκατάστασης των ατόμων με νευρολογικές και αναπτυξιακές διαταραχές. Είναι η εφαρμογή ιππασίας σε άτομα με αναπηρία με βασικό σκοπό την αποκατάσταση (κινητική, νοητική, κοινωνική) του ασθενούς, και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του.

Η εισαγωγή του αλόγου στην θεραπεία όμως, δεν είναι μια σύγχρονη ανακάλυψη. Από την αρχαιότητα ακόμα, είχαν εκτιμηθεί τα ευεργετικά αποτελέσματα της ιππασίας στην βελτίωση της υγείας του ανθρώπου, χωρίς όμως να αντιμετωπίζεται ως θεραπευτική διαδικασία. Η χρήση του αλόγου ως θεραπευτικό μέσο, είχε διατυπωθεί στην Αρχαία Ελλάδα, στο βιβλίο του Ξενοφώντα, «Περί Ιππικής» και στο βιβλίο του Ιπποκράτη, «Φυσική Άσκηση». Επίσης, έχει περιγραφεί πως ο Ασκληπιός έδωσε τα άλογα στην ανθρωπότητα για να ανακουφίσουν αυτούς «που υποφέρουν από τραύματα, πληγές και ασθένειες». Από ιατρικά δοκίμια του 17ου και 18ου αιώνα, είναι εμφανές ότι κάποιοι γιατροί της εποχής παρουσίαζαν την ιππασία ως μια πολύ ευεργετική άσκηση για το ανθρώπινο σώμα, η οποία μπορούσε να δράσει θετικά απέναντι στις ασθένειες.

Η σημερινή, ευρέως διαδεδομένη χρήση της θεραπευτικής ιππασίας, σε άτομα με νευρολογικά προβλήματα, πιστεύεται ότι οφείλεται στη Liz Hartel, η οποία έπασχε από πολιομυελίτιδα, όταν κέρδισε το ασημένιο μετάλλιο στην ιππική δεξιοτεχνία στους Ολυμπιακούς αγώνες στο Ελσίνκι, το 1952. Από το κατόρθωμα αυτό και μετά, η θεραπευτική ιππασία διαδόθηκε σε πολλά μέρη του κόσμου και έγινε η αιτία της δημιουργίας πολλών οργανισμών και συλλόγων.

H σύγχρονη ερευνητική βιβλιογραφία ξεκινάει στα τέλη της δεκαετίας του 1960, με τον δάσκαλο της ειδικής αγωγής Antoine Kroger να γράφει ένα πολύ αξιόλογο και πρωτοποριακό, για την εποχή του άρθρο, με τίτλο «Εκπαιδεύοντας με άλογα». Στο άρθρο αυτό αναφέρονται οι ευεργετικές επιδράσεις που είχε η αλληλεπίδραση με το άλογο, στην συμπεριφορά και την ψυχοκινητική ανάπτυξη παιδιών και εφήβων με συμπεριφορικές και ψυχικές διαταραχές.

Στην συνέχεια ακολούθησαν πολλές επιστημονικές μελέτες που διενεργήθηκαν σε άτομα με νευρολογικές και αναπτυξιακές διαταραχές όπως: Εγκεφαλική Παράλυση, Νοητική Υστέρηση, Αυτισμός, Σκλήρυνση Κατά Πλάκας κ.α. οι οποίοι συμμετείχαν σε πρόγραμμα ιπποθεραπείας. Στην πλειοψηφία τους οι μελέτες αυτές, έδειξαν ενθαρρυντικά ως εντυπωσιακά αποτελέσματα, όσον αφόρα την βελτίωση της κινητικής ή νοητικής κατάστασης του ανωτέρου πληθυσμού. Τα πιο σημαντικά αποτελέσματα αφορούν, την βελτίωση της ισορροπίας, την βελτίωση της στάσης του σώματος, την αύξηση του εύρους κίνησης των αρθρώσεων, την βελτίωση του μυϊκού συντονισμού, την βελτίωση των αδρών κινητικών λειτουργιών και της βάδισης, αλλά και την αύξηση της αυτοπεποίθησης και της συγκέντρωσης - προσοχής.

Τα τεκμηριωμένα πλέον επιστημονικά δεδομένα οδηγούν τους επιστήμονες της παιδιατρικής αποκατάστασης στην ενασχόληση τους με την ιπποθεραπεία όλο και περισσότερο, με αποτέλεσμα την δημιουργία αρκετών επιστημονικών ομάδων ιπποθεραπείας στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Υπάρχει όμως και η εθελοντική προσέγγιση της θεραπευτικής ιππασίας και της ιπποθεραπείας, από μη εξειδικευμένα άτομα με αμφίβολα συνήθως αποτελέσματα.

Χρειάζεται προσοχή γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το άλογο γίνεται θεραπευτικό μέσο, μόνο όταν η θεραπευτική διαδικασία εφαρμόζεται κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως ειδικά εκπαιδευμένα άλογα, ειδικά διαμορφωμένο περιβάλλον, ειδικό εξοπλισμό και εξειδικευμένο στην θεραπευτική ιππασία διεπιστημονικό προσωπικό, όπως φυσικοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, ψυχολόγους και ειδικούς παιδαγωγούς.

Νίκος Πολύζος

Φυσικοθεραπευτής, MA, Bobath-NDT, Senior instructor of TR & Hippotherapy

Πηγή:

http://www.ivfforums.gr/kids-manual/special-kids/item/726-i-anaptyksi-tis-therapeftikis-ippasias-kai-ippotherapeias